Restauraties in Kemerovo, Siberie.
De Architect Han van Loghem werkt van 1924 tot 1926 in de mijnstag Kemerovo in Siberie.
Hij was door Sebold Rutgers uitgenodigd om woningen en gebouwen te ontwerpen voor de door Rutgers opgezette Autonome Industriële Kolonie AIK, voor de ontwikkeling van de mijnstreek en de chemische industrie. (1922 – 1928) Rutgers stond onder de persoonlijke bescherming van Lenin.
AIK kwam in 1928 onder de vleugels van Stalin die alle buitenlanders, Nederlanders en Amerikanen het land uit stuurde of deporteerde.
Van Loghem bouwde in korte tijd veel woningen, een badhuis en een school. Andere gebouwen, o.a. winkels en een brandweer kazerne zijn verloren gegaan door brand of sloop
Eén van de markantste gebouwen van Van Loghem was ongetwijfeld de school met de watertoren. De opening was een groot feest voor de bewoners. De watertoren voorzag de omgeving van de kolonie AIK van water.
Een portret tekening van Han van Loghem gemaakt in Kemerovo.
Alle gebouwen in het gebied van AIK vormen een stuk geschiedenis van de stad. Van de oorspronkelijke mijn zijn nog slechts ruïnes over. Nog markant aanwezig is de mijntoren. Tijdens de jaren ’30/’40 raakte de oude mijn steeds meer in onbruik. Meer naar het noorden was kolenwinning, in een open mijn, veel éénvoudiger. Met die verandering raakt het oorspronkelijke gebied van AIK steeds meer in onbruik. De ontwikkeling van de stad Kemerovo verplaatste zich naar de andere oever.
Rutgers was de motor achter de ontwikkeling van AIK. Hij rekruteerde Nederlandse specialisten en zorgde dat Amerikaanse mijnwerkers naar Kemerovo kwamen. Over de geschiedenis van AIK zijn een aantal boeken verschenen zowel in Nederland als in Amerika. Op YouTube is onze film over de geschiedenis van AIK te zien. “For a new Word Kemerovo”.
Rijtjeswoningen waren een volkomen onbekend type woningen in Rusland. Men was nogal sceptisch of er wel in te wonen was. Van Loghem ontwierp een voordeur aan de staat. Aan de achterkant was een tuin en een gemeenschappelijk gebied. De voordeur werd al snel dichtgemetseld en een ingang gemaakt aan de achterzijde. Dat was meer gebruikelijk.
Er is veel verbouwd, uitgebreid en verandert. Aan details is nog de hand van Van Loghem te zien. Het gemeenschappelijke binnenterrein heeft geen enkele functie of gebruik.
Er is wel erg veel verbouwd en verandert aan de woningen maar er is ook nauwelijks goed onderhoud gepleegd. Een groot aantal woningen is kortgeleden gesloopt.
Dit badhuis is eigenlijk het meest interessante bouwwerk in dit gebied. Het heeft een schaaldak van een dunne beton constructie. Waarschijnlijk is dit het eerste bouwwerk in zijn soort. Er was in het interieur nog wel het één en ander herkenbaar aanwezig van het badhuis. De Stichting STAG wilde proberen de belangrijkste gebouwen van Van Loghem te restaureren.
In de tijd dat we met restauratie plannen bezig waren werd het badhuis verbouwd ten behoeve van een garagebedrijf. Er kwamen wat aanbouwen en binnen verdwenen veel details. Er ontstonden twijfels of dit nog wel terug te brengen was naar de oorspronkelijke staat.
Er verschenen in korte tijd veel meer op- en aanbouwen aan het “Badhuis”. Het werd snel duidelijk dat het gebouw voor restauratie als verloren moest worden beschouwd. Weinig mensen in Kemerovo realiseerden zich dat het voormalige mijnbouwgebied met zijn gebouwen uit de AIK periode een stuk culturele geschiedenis waren van de stad. In Nederland was men meer verrast. Het werk van Van Loghem was Nederlands cultuur bezit in Siberie. Er was veel belangstelling om er iets mee te doen.